Wat is refractieve chirurgie?
SCHERP ZIEN ZONDER BRIL OF CONTACTLENZEN
Refractieve chirurgie is een verzamelnaam voor operatieve ingrepen die het brekend vermogen van het oog veranderen . Het doel is de focus van de invallende lichtstralen wijzigen om een scherper beeld op het netvlies te bekomen. Zo wordt men minder afhankelijk van een bril of contactlenzen.
Bij de operatieve technieken die de refractie- of brekingsafwijkingen
van het oog corrigeren, onderscheiden we twee grote groepen :
1. REFRACTIEVE LASERBEHANDELINGEN :
Met de excimerlaser wordt de kromming van het hoornvlies (cornea) zodanig bijgewerkt dat de brekingskracht aangepast wordt aan de vorm van het oog;
LASIK en LASEK zijn twee vormen van excimer laserbehandeling van de cornea.
2. INTRA-OCULAIRE LENSCHIRURGIE (IOL): IMPLANTLENZEN
Een kunstlens met de aangepaste sterkte wordt ingeplant in het oog.
Bij “ Phakic IOL “ blijft de eigen ooglens behouden en wordt een extra kunstlens, een implanteerbare contactlens (ICL), bijgeplaatst.
Bij “ Refractive lensexchange” wordt de eigen ooglens vervangen door een aangepaste kunstlens.
Voor wie kan refractieve chirurgie nuttig zijn ?
Een alternatief bij problemen met het dragen van een bril of contactlenzen:
- Bij patienten die de contactlenzen niet (meer) verdragen omwille van ontstekingen, allergien of te droge ogen;
- Bij patienten met een groot verschil in sterkte tussen beide ogen, wat moeilijk met een bril kan gecorrigeerd worden;
- Bij patienten met grote refractie afwijkingen, die met de bril een duidelijke beperking van het gezichtsveld ondervinden en ook storende beeldvervorming;
- Bij patienten die om beroepsredenen geen bril of contactlenzen mogen of kunnen dragen:
bij politie, brandweer, militairen, luchtvaart, scheepvaart, show business, professionele sportlui, bouwvakkers in stofferige omgeving … Voor sommige beroepen zijn refractieve ingrepen niet toegestaan. Je kan dit best op voorhand navragen bij de medische keuringsdienst.
- Bij patienten die veel sport beoefenen: zwemmen, atletiek, balsporten, mountainbike, ski ..
Voorwaarden zijn:
- De sterkte van de bril of contactlenzen is minstens één jaar stabiel.
- Een minimum leeftijd van 18 jaar wordt algemeen gehanteerd;
- Andere oogziekten zoals hoornvlies- of netvliesafwijkigen en glaucoom kunnen een reden zijn om geen refractieve behandeling uit te voeren.
- Een lui oog dat met geen enkele correctie goed ziet, kan met refractieve chirurgie niet opgelost worden. Het maximum te verwachten resultaat is beperkt tot de gezichtsscherpte die bekomen wordt na correctie met een optimale bril of contactlens.
- Sommige algemene aandoeningen zoals diabetes en rheuma, beinvloeden de genezing; bespreek dit zeker op voorhand met de chirurg.
- Bij een patiënte die zwanger is of borstvoeding geeft , wordt de behandeling uitgesteld.
Een realistisch verwachtingspatroon:
Een realistisch verwachtingspatroon is belangrijk voor wie refractieve chirurgie overweegt. Een zorgvuldig oogonderzoek door de oogarts en een uitvoerig gesprek over de motivatie, de verwachtingen, de mogelijkheden en de beperkingen, en ook de risico’s van de ingreep is noodzakelijk. Ook met de beste apparatuur en in handen van de meest ervaren chirurgen is er geen 100% zekerheid op een perfect resultaat. Elke kandidaat dient voor zichzelf voor- en nadelen af te wegen. Een weloverwogen beslissing geeft de grootste kans op een bevredigend resultaat.
1. WAT ZIJN REFRACTIEVE LASERBEHANDELINGEN ?
Bij refractieve laserbehandelingen wordt de kromming van het hoornvlies (cornea) met behulp van een laserstraal gewijzigd. Hierdoor wordt de brekingskracht aangepast aan de afwijkende vorm van het oog: voor correctie van bijziendheid wordt de cornea vlakker geslepen en voor correctie van verziendheid krommer.
Bijziendheid tot ongeveer -8 dioptrie, verziendheid tot ongeveer +3.5 dioptrie en een astigmatisme tot ongeveer 5 dioptrie kunnen met de excimer laser behandeld worden. Andere parameters zoals de dikte van het hoornvlies en de grootte van de pupil in het donker bepalen mee of de refractie-afwijking met de laser kan gecorrigeerd worden.
LASIK
LASIK staat voor 'Laser Assisted In Situ Keratomileusis'.
Het is een combinatie van microchirurgie en excimer laser behandeling.
Eerst wordt een dun flapje aan de voorkant van het hoornvlies vrijgemaakt
Dit flapje wordt omgeklapt, waarna hoornvliesweefsel met de excimer laser wordt bijgeslepen.
Vervolgens wordt het flapje op zijn oorspronkelijke plaats terug gelegd;
de flap zuigt zichzelf terug vast en dient niet verder gehecht te worden.
De behandeling gebeurt onder plaatselijke verdoving met druppels.
Gezien de laserbehandeling onder een flap wordt uitgevoerd, is er geen wonde aan de oppervlakte, waardoor de ingreep achteraf niet pijnlijk is.
FEMTOSECOND LASER
technologie laat vandaag toe om zeer dunne flapjes op een uiterst preciese manier te klieven . Met het klassieke mechanische microkeratoom wordt de flap gesneden : de dikte van de flap is dan iets minder voorspelbaar en het snijvlak minder egaal. Wij gebruiken de Victus Femto second laser van Technolas voor het maken van de hoornvlies flap.
LASEK
Lasek staat voor ‘Laser Assisted Sub Epithelial Keratomileusis’.
Bij deze techniek wordt het meest oppervlakkige laagje (epitheel) van het hoornvlies eerst verwijderd. Er wordt geen echt hoornvliesflapje gemaakt. Aansluitend wordt met de excimerlaser het nodige cornea weefsel weggeslepen. Aan het einde van de ingreep wordt een verbandcontactlens aangebracht om de wonde aan de oppervlakte te beschermen . De epitheellaag groeit over verloop van een drietal dagen terug aan . Zolang de wonde niet dicht is, kan de pijn hinderlijk zijn. Er moet frequent gedruppeld worden en pijnstillers kunnen nodig zijn. Het zicht herstelt trager dan bij Lasik, maar het uiteindelijke resultaat is vergelijkbaar.
Deze methode wordt momenteel gebruikt indien de parameters van het hoornvlies een lasikbehandeling niet toelaten.
TENEO EXCIMER LASER:
STANDAARD EN GEPERSONALISEERD ABLATIEPROFIEL
Voor de refractieve laserbehandelingen gebruiken we de nieuwe TENEO Excimer Laser van Technolas.
Bij een standaard ablatieprofiel worden alleen de refractie-afwijkingen gecorrigeerd.
Bij een gepersonaliseerde laserbehandeling wordt bij het ablatie profiel ook rekening gehouden met andere aberraties die het zicht kunnen storen. Uit de metingen bij het vooronderzoek blijkt of uw oog baat heeft bij een dergelijke behandeling. De kans op een restafwijking wordt hierdoor niet verminderd , maar in bepaalde omstandigheden kan deze behandeling de kwaliteit van het zicht nog extra verbeteren.
2. HOE VERLOOPT HET VOORBEREIDEND ONDERZOEK ?
Bij het eerste onderzoek wordt nagegaan of u een geschikte kandidaat bent voor een laserbehandeling. De refractie afwijking , de dikte van het hoornvlies en de grootte van de pupil in het donker worden gemeten. Mogelijkheden en beperkingen van een laserbehandeling worden besproken.
Indien u de behandeling wil laten uitvoeren zijn definitieve metingen nodig, nadat u een week geen contactlenzen gedragen hebt om een zo nauwkeurig mogelijk onderzoek mogelijk te maken. Bij die gelegenheid wordt ook het netvlies nagekeken na het inbrengen van pupilverwijdende druppels, waardoor het zicht gedurende enkele uren waziger is.
Het voorbereidend onderzoek wordt uitgevoerd in de oogartsenpraktijk in Lier.
3. HOE VERLOOPT DE INGREEP ?
De ingreep wordt uitgevoerd onder plaatselijke verdoving met druppels. U krijgt ook een licht kalmeringsmiddel onder vorm van een sliktablet, om de behandeling in rustige omstandigheden mogelijk te maken.
De procedure verloopt in twee delen:
In geval van Femto Lasik, worden eerst de flapjes gemaakt met de Femto Laser. Een soort zuigringetje wordt op het oog geplaatst wat een drukkend gevoel geeft maar niet pijnlijk is.
Aansluitend wordt de excimerlaser behandeling uitgevoerd nadat het oog perfect gepositioneerd is onder de excimer laser : een fixatielicht helpt de patient om in de juiste richting te blijven kijken gedurende de behandeling. De ingreep is pijnloos.
U kan uiteraard niet zelf met de wagen naar huis rijden na een laserbehandeling.
Dr. Dieltiëns voert de ingreep uit in de
Oogheelkundige Laserkliniek in Deurne.
4. MOGELIJKE RISICO’S en NEVENEFFECTEN ?
- Infecties: het risico voor een infectie is bijzonder klein . Een pijnlijk rood oog na Lasik vraagt controle door de oogarts. Infectie kan door snelle behandeling met oogdruppels meestal volledig genezen.
- Problemen met de hoornvliesflap :
Indien de flap onvolledig of niet egaal is, wordt de behandeling uitgesteld;
Plooitjes in de flap kunnen het contrast verminderen en moeten soms glad gestreken worden : u mag om die reden niet wrijven in het oog gedurende de eerste weken.
In zeldzame gevallen kan een inflammatoire reactie ontstaan onder de flap , wat het zicht beperkt; dit vraagt intensieve behandeling met cortisone druppels waardoor het zicht terug herstelt.
- Problemen met het cornea epitheel:
Het epitheel is het bovenste laagje van hoornvlies : vaak is het oog droog na een laserbehandeling, wat gepaard gaat met kleine epitheeldefectjes. Frequent gebruik van kunsttranen is steeds nodig na een laserbehandeling.
In zeer zeldzame gevallen kunnen epitheelcellen onder de flap groeien en moeten die verwijderd worden
- Kwaliteit van het zicht in het donker:
Vooral bij patienten met een hoge bijziendheid en een grote diameter van de pupil in het donker , kan het zicht ’s nachts iets minder goed zijn na een laserbehandeling.
- Restafwijkingen : over – of ondercorrecties. Ook al is het doel van een laserbehandeling om een scherp zicht te bekomen zonder bril of contactlenzen, soms kan nog een lichte brilcorrectie nodig zijn voor specifieke omstandigheden.
Indien een storende restafwijking overblijft , kan meestal een bijbehandeling uitgevoerd worden.
- Een realistisch verwachtingspatroon is belangrijk: een laserbehandeling leidt niet tot een “arendszicht” ; het zicht zal niet beter zijn dan met contactlenzen. Ook met een kleine restafwijking zal het levenscomfort verbeteren.
5. NAZORG ?
- Oogdruppels zijn nodig gedurende een aantal weken, volgens het voorschrift van de oogarts
- Wrijven in het oog is niet toegelaten gedurende een drietal weken na de ingreep.
- Een oogschelp ’s nachts is aangewezen gedurende de eerste week om onverwacht wrijven in het oog te voorkomen.
- Geen oogmake-up gebruiken gedurende de eerste weken : wrijven bij het demaquilleren kan een verschuiving van de hoornvliesflap veroorzaken.
- Zwemmen is niet toegelaten gedurende 3 weken, evenals gevaarlijke sporten en werken in een vuile stofferige omgeving.
- Een controle onderzoek bij de oogarts is steeds gepland de dag na de ingreep. De verdere controles worden dan ook afgesproken.
Voor patiënten die niet in aanmerking komen voor excimerlaser behandeling kan een implantlens een oplossing bieden voor hun refractief probleem.
IMPLANTEERBARE CONTACTLENS : ICL
Bij deze techniek wordt een extra kunstlens in het oog ingeplant en blijft de eigen ooglens behouden (phakic intraocular lens). Jonge mensen kunnen zo het accommodatievermogen van hun eigen lens nog gebruiken en zowel ver als dicht scherp zien.
De implanteerbare contactlens is een zeer dun lensje dat gemaakt is van Collameer, een technologisch geavanceerd lensmateriaal op basis van collageen, dat door het lichaam niet als een vreemd voorwerp ervaren wordt . De lens wordt geplaatst tussen de iris en de eigen natuurlijke ooglens.
Met ICL lensimplantatie kan bijziendheid tot -18 dioptrie gecorrigeerd worden, verziendheid tot +8 dioptrie en astigmatisme tot 5 dioptrie. Voorwaarde is dat de voorste oogkamer, de ruimte tussen het hoornvlies en het regenboogvlies, diep genoeg is en dat de binnenste cellenlaag van het hoornvlies van goede kwaliteit is. Verder moet het gaan om een gezond oog: er mogen geen andere oogafwijkingen zijn zoals glaucoom, regenboogvliesontsteking of netvliesproblemen.
De lens wordt via een klein sneetje van ongeveer 3 mm in het oog geschoven. Er is geen hechting nodig . De ingreep gebeurt onder plaatselijke verdoving of kan op vraag van de patiënt ook onder algemene verdoving worden uitgevoerd. Bij voorkeur worden de beide ogen behandeld met een tussenperiode van ongeveer 1 week.
De voordelen van deze techniek zijn:
- Meestal pijnloos
- Een kort herstelproces met snelle recuperatie van het zicht
- Een omkeerbare procedure : zo nodig zou de lens terug kunnen verwijderd of vervangen worden.
De risico’s van deze techniek zijn :
- Onder – of overcorrecties kunnen voorkomen, ook al wordt de sterkte van de kunstlens die nodig is nauwkeurig opgemeten.
- Cataractvorming of het troebel worden van de eigen ooglens, kan zich sneller ontwikkelen dan bij de gewone populatie. Eventueel kan dan de implantlens verwijderd worden en een cataractoperatie uitgevoerd worden, waardoor het zicht terug herstelt.
- Glaucoom of oogdrukstijging kan kort na de ingreep voorkomen. Meestal kan dit met medicatie behandeld worden. In zeldzame gevallen moet de implantlens verwijderd worden.
- Een infectie kan zich ontwikkelen na een intra-oculaire ingreep. De frequentie is uiterst klein (0.01%) maar in ernstige gevallen kan het zicht hierdoor bedreigd worden. Indien u een pijnlijk, rood oog zou krijgen na een dergelijke ingreep, moet u zo snel mogelijk de oogarts contacteren. Mits snelle en adequaat ingrijpen , zijn infecties meestal behandelbaar.
De nazorg :
- De dag na de ingreep wordt er steeds een controle gepland bij de oogarts
- De oogdruppels gebruiken volgens het schema van de arts
- Best niet wrijven in het oog
- Niet zwemmen tot 3 weken na de ingreep en voorzichtig bij het sporten
REFRACTIEVE LENSEXTRACTIE MET LENSIMPLANTATIE
Bij mensen boven de 45 jaar is het accommodatievermogen van de eigen ooglens (soepel bol trekken van de lens ) zodanig verminderd dat het niet meer mogelijk is om zonder bril ver en dicht scherp te zien . Zeker wanneer een beginnende lensvertroebeling wordt vastgesteld, worden refractie afwijkingen dan bij voorkeur behandeld met lensextractie : de natuurlijke lens wordt vervangen door een kunstlens met de aangepaste sterkte. Zo kunnen vooraf bestaande refractie afwijkingen op een blijvende manier gecorrigeerd worden.
Afhankelijk van het type implantlens wordt een scherp zicht bekomen op één afstand (ver of dicht) of op meerdere afstanden.
Een unifocale kunstlens geeft een scherp zicht op één bepaalde afstand : ofwel ver en dan is er nog een leesbril nodig, ofwel dicht en dan is er nog een vertebril nodig. Met unifocale torische implantlenzen kunnen ook vooraf bestaande astigmate afwijkingen blijvend gecorrigeerd worden. Unifocale implantlenzen geven een kwalitatief zeer goed zicht , ook in het donker.
Een multifocale kunstlens laat toe om scherp te zien op verschillende afstanden. Soms vraagt het wat aanpassing om de afstand te vinden waarop u goed kan lezen. Een aantal mensen hebben kort na de ingreep last van uitstralingen rond de lichten in het donker: deze klacht vermindert meestal spontaan in de loop van de eerste maanden.
De techniek van een refractieve lensimplantatie is dezelfde als bij een cataractoperatie.
De voordelen van deze techniek zijn:
- Een pijnloze ingreep onder plaatselijke verdoving met druppels
- Een snel herstel, meestal reeds na 1 dag
- Een stabiele correctie over verloop van de volgende jaren
De risico’s van de ingreep zijn beperkt:
- Een klein risico op infectie (0.01%) na een intra oculaire ingreep
- Een tijdelijke oogdrukstijging, quasi altijd te behandelen met druppels
- Een tijdelijke vochtophoping in het netvlies (macula oedeem)
- Een nastaar of het troebel worden van het lenskapsel over verloop van jaren: dit kan eenvoudig behandeld worden met de Yag laser.
De ingreep wordt uitgevoerd in het Oogheelkundig Centrum Lier of in het H. Hart Ziekenhuis te Lier.