Cataract is een vertroebeling van de ooglens waardoor het zicht steeds waziger wordt; klachten kunnen verholpen worden door een chirurgische cataractextractie met lensimplantatie.
Wat is cataract?
Cataract is een oogaandoening, waarbij de lens in het oog geleidelijk aan meer troebel wordt.
In normale omstandigheden is de ooglens kristalhelder en zorgt ervoor dat de binnenvallende lichtstralen gefocuseerd worden op het netvlies.
In geval van cataract wordt het zicht doorheen de troebele ooglens steeds waziger, zoals bij het kijken door een bewasemde ruit; het binnenvallend licht wordt kris kras verspreid en kan niet meer gefocuseerd worden.
De volgende klachten komen vaak voor bij cataract:
- Troebel zicht en mist voor de ogen
- Last van zonlicht
- Minder heldere kleuren door een geelbruine film
- Dubbelzien met één oog en het zien van halo’s rond de lichten
- Snelle verandering van de nodige brilglazen doordat het oog meer bijziend wordt tengevolge van zwelling van de ooglens.
Wanneer ontwikkelt zich cataract?
Cataract is meestal het gevolg van een normaal verouderingsproces.
Het komt meest frequent voor bij mensen boven de 55 jaar.
De snelheid waarmee het zich ontwikkelt is sterk wisselend: eens aanwezig, kan cataract snel toenemen over verloop van enkele maanden of traag evolueren over verschillende jaren.
Onbehandeld kan cataract uiteindelijk leiden tot blindheid.
Meestal komt cataract voor aan beide ogen, maar de snelheid van evolutie kan
verschillen van oog tot oog.
Soms heeft de ontwikkeling van cataract niets te maken met de leeftijd, maar zijn
er andere oorzaken
zoals:
- Een ongeval aan het oog
- Een algemene ziekte zoals diabetes of nierziekten
- Landurige inname van medicatie zoals cortisone
- Erfelijke factoren die in zeldzame gevallen leiden tot een aangeboren
cataract
Hoe wordt cataract behandeld?
Tot op heden is er geen medicatie
om cataract te
voorkomen of te genezen.
In een vroeg stadium kan een brilaanpassing
het zicht eventueel nog iets verbeteren, maar het effect is slechts tijdelijk.
Na verloop van tijd is het operatief
verwijderen van de
troebele lens de enige manier om terug helder zicht te bekomen. Wanneer de dagelijkse
bezigheden zoals het besturen van de wagen, lezen of tv kijken duidelijk gestoord worden
door het wazig zicht wordt een ingreep overwogen.
Indien het cataract het enige probleem
is aan het oog, mag men in 99% van de gevallen een duidelijke verbetering van de
gezichtsscherpte verwachten na een chirurgische ingreep.
Indien er tegelijk andere
oogletsels aanwezig zijn zoals problemen met de cornea, de retina of de oogzenuw, dan is
een perfecte visus na een cataractoperatie misschien niet mogelijk. Na een grondig
oogonderzoek kan de oogarts het te verwachten resultaat inschatten en bespreken.
De patiënt bepaalt zelf aan de hand van zijn klachten wanneer de ingreep nodig is.
De operatie is zelden dringend. De leeftijd als dusdanig heeft geen invloed op het
resultaat van een cataractoperatie.
Hoe verloopt de heelkundige behandeling van cataract?
De techniek
van een
cataractoperatie bestaat erin de troebele lensinhoud te vergruizen (phakoemulsificatie) en
deze lensresten weg te spoelen uit het lenskapsel.
De originele kapselzak wordt ter
plaatse gelaten om er een nieuwe kunstlens te kunnen in plaatsen. Voor heel deze
procedure is slechts een kleine insnede in de oogbol nodig, wat een snel herstel mogelijk
maakt.
De ingreep gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving, bijna altijd alleen met druppels, zelden is een injectie naast het oog nodig.
Voor de ingreep dient de oogarts op de hoogte gebracht te worden van de medicatie die de patiënt gebruikt, van eventuele allergieën en van vroeger doorgemaakte ziektes of operaties.
Waar wordt de ingreep uitgevoerd ?
Via daghospitalisatie in het H. Hart ziekenhuis
Mechelsestraat 24, 2500 Lier
Ambulant in de operatiezaal van de oogartsenpraktijk
Waversesteenweg 6, 2500 Lier
Welke nazorg is er na een cataractoperatie?
Vanaf de dag na de operatie mogen de normale bezigheden hervat worden, zoals lezen, tv kijken en huishoudelijk werk doen. Zware fysische inspanningen zoals tillen van zware gewichten en hevig persen worden best vermeden gedurende één maand.
De genezing duurt gemiddeld een viertal weken. Gedurende deze periode moeten er enkele maal per dag oogdruppels in het geopereerde oog aangebracht worden. Het individuele schema voor de toediening van de oogdruppels en de afspraak voor controle bij de oogarts, krijgt u mee aan het einde van de operatie.
De oude bril is niet meer aangepast aan de nieuwe situatie: zo zal na de ingreep het zicht met het geopereerde oog vaak beter zijn zonder correctie dan met het oude brilglas. Aanpassing van de brilglazen gebeurt vanaf de derde week na de ingreep.
Soorten implantlenzen
De aard en de sterkte van de implantlens bepaalt het visueel comfort na de cataractoperatie .
Voor de operatie bepaalt de oogarts welke sterkte van implantlens het oog nodig heeft om een scherp beeld te kunnen vormen. Hiervoor zijn nauwkeurige metingen nodig, ondermeer met optische biometrie, topografie en echografie, die worden uitgevoerd bij het preoperatief onderzoek.
De patiënt kiest zelf het type van implantlens afhankelijk van de wensen om scherp te kunnen zien zonder bril, al of niet op verschillende afstanden en rekening houdend met de kostprijs van elk type lens.
Binnen de soorten implantlenzen onderscheiden we 2 grote groepen: *de unifocale lens, waarmee je scherp kan zien op één bepaalde afstand (ofwel ver, ofwel dicht, ofwel tussenafstand)
*de multifocale lens, waarmee je scherp kan zien op verschillende afstanden: ofwel ver en dicht , ofwel ver en tussenafstand, ofwel ver en dicht en tussenafstand.
1. De standaard unifocale sferische lens
Met deze kunstlens ziet de patiënt na de ingreep scherp in de verte zonder correctie of met een heel lichte bril. Er is dan wel een leesbril nodig voor activiteiten dichtbij.
Indien de patiënt verkiest om na de ingreep dichtbij scherp te zien zonder bril en een correctie te dragen voor ver, kan de sterkte van de kunstlens op die manier aangepast worden.
Soms kan er gekozen worden voor “monovision”: het ene oog ziet dan scherp voor ver en het andere oog ziet scherp op tussenafstand.
De mutualiteit betaalt dit type lenzen deels terug.
2. De torische unifocale lens
Deze lens wordt geplaatst om astigmatisme te corrigeren . Wanneer het hoornvlies niet mooi rond is , maar ovaal van vorm, kan deze lens met een andere sterkte in verschillende assen, ervoor zorgen dat het beeld na de operatie toch vrij scherp is zonder bril, maar wel slechts op één bepaalde afstand (unifocale lens). Deze lens wordt gedurende de operatie volgens de juiste as in het oog geplaatst. Bij het vooronderzoek wordt beslist of deze speciale lens nodig is.
De mutualiteit betaalt dit type lenzen ook deels terug.
3. De comfort lens
Dit type lens heeft een grotere dieptescherpte dan de unifocale lens. Naast een scherp zicht voor ver, kan men met deze lens ook vrij comfortabel zien op tussenafstand, zoals nodig voor het lezen van een GPS of het uitvoeren van huishoudelijke taken. Om kleine letters dichtbij te kunnen lezen blijft een leesbril nodig. De optische kwaliteit van het beeld voor ver is met deze lens zeer goed en ze biedt de mogelijkheid om ook voor tussenafstand te kunnen functioneren zonder bril.
De mutualiteit komt niet tussen voor terugbetaling van dit type lens.
4. De multifocale lens
Het doel van dit type implantlens is om zo goed mogelijk zonder bril te kunnen kijken , zowel voor ver, voor dicht als voor tussenafstand. De optiek van deze lens is opgebouwd uit een aantal ringetjes met een verschillend focuspunt . Goed kunnen kijken op verschillende afstanden vraagt echter een compromis : de kwaliteit van het beeld voor ver is iets minder goed, vooral in het donker, waardoor men ’s nachts wat kringen(halo’s) kan zien rond de lichten die voor sommige patienten storend zijn en wat aanpassing vragen.
Niet iedereen is een geschikte kandidaat voor dit soort lens.
De multifocale implantlens wordt niet terugbetaald door de mutualiteit.
Wat is nastaar
Wat mag men verwachten van een cataractoperatie op langere termijn?
Indien het cataract het enige probleem is aan het oog, mag men in meer dan 99% van de gevallen een duidelijke verbetering van de gezichtsscherpte verwachten na een chirurgische ingreep.
Het resultaat van een cataractoperatie is meestal blijvend.
Na verloop van maanden of jaren kan zich een nastaar ontwikkelen; dit betekent dat de originele kapselzak die ter plaatse gelaten werd om steun te geven aan de kunstlens, troebel wordt. Dit probleem kan eveneens verholpen worden, met name door een Yag laser behandeling. Hierbij wordt een kleine opening gemaakt centraal in de kapselzak. Deze behandeling is pijnloos, gebeurt ambulant en vraagt slechts enkele minuten tijd. Het effect, namelijk een helder zicht zoals na de originele ingreep, treedt reeds op na enkele uren.